तीन दिनदेखि कर्णाली राजमार्ग अवरुद्ध
स्याउ बोकेका २३ ट्रक अलपत्र, १३ करोडको स्याउ कुहिने जोखिम
प्रकाशित मिति : भाद्र १६, २०८२ मंगलबार
जुम्ला– अविरल वर्षापछि आएको भिषण ढुंगासहितको पहिरोले कर्णाली राजमार्ग तीन दिनदेखि पूर्ण रुपमा अवरुद्ध रहेको छ । भदौ १४ गते विहान ९:४५ बजेदेखि कर्णाली राजमार्गअन्तर्गतको गगने खोला अवरुद्ध भएको हो । उक्त खोला अझसम्म खुलेको छैन । तीनदेखि सडक पूर्ण रूपमा अवरुद्ध हुँदा जुम्लाबाट स्याउ बोकेर गएका ट्रक बाटोमा अलपत्र परेका छन् ।
गगने खोलामा ठूला–ठला ढुंगा आएको र ब्रेकरले पनि ढुंगा फुटाउन सम्भव नभएपछि विस्फोट गर्ने तयारी भइरहेको छ । सडक अवरुद्ध भएपछि जुम्लाबाट स्याउ बोकेर गएका २३ वटा ट्रक बाटोमै रोकिएका छन् । तीन दिनदेखि ट्रक बाटोमै रोकिएपछि करोडौं रुपैयाँ पर्ने स्याउ कुहिने जोखिम बढेको हो । विगतको तुलनामा यस वर्ष ढिला स्याउ निर्यात भएकाले निर्वाध रूपमा गन्तव्य पुग्न नसकेमा स्याउ कुहिने जोखिम बढ्ने कृषि विज्ञहरू बताउँछन् ।
सीमावर्ती क्षेत्र नाग्म प्रहरी चौकीको रेर्कडअनुसार भदौ १४ देखि १६ गते बिहानसम्म २० वटा स्याउ ट्रक जुम्लाबाट गएका छन् । नाग्म प्रहरी चौकीका असई यम शर्माका अनुसार भदौ १४ मा ८, भदौ १५ मा ११ र भदौ १६ मा ४ वटा गरि २३ वटा ट्रकले स्याउ लिएको गएको बताए । तीन दिनदेखि सडक अवरुद्ध भएपछि झन्डै १३ करोड बराबरको स्याउ बाटोमै थन्किएको कृषि विकास कार्यालय जुम्लाका प्रमुख रामभक्त अधिकारीले बताए ।
उनका अनुसार एक ट्रकले ६ देखि ९ टनसम्म स्याउ बोक्ने गर्छन् । यस हिसावले २३ ट्रकमा १३ करोड बराबरको स्याउ रहेको आँकलन गरिएको छ । लगातार बाटोमै स्याउका ट्रक रोकिएपछि कुहिने जोखिम बढेको व्यापारी हरिसिंह नेपालीले बताए । उनले भने,‘स्याउ निर्यातकै सिजनमा वर्षात् हुने, बाढी पहिरो आउने र बाटो अवरुद्ध हुने समस्या छ । करोडौका स्याउ बोकेका गाडी अलपत्र पर्ने गरेका छन् । तर अवरुद्ध खुलाउने तयारी सुस्त छ । सडकमा खसेका ठूलो ढुंगा ब्रेकरले फुटाउन सकेको छैन । अब विस्फोट गराउने भन्ने छ । कहिले सडक खुल्छ भन्न सकिन्न ।’
अर्का स्याउ व्यापारी कालीबहादुर रोकायाले सडक अवरुद्ध भएपछि जुम्लाका किसान र व्यापारीले गत वर्षजस्तै सास्ति पाएको बताए । उनले ४ हजार किलो स्याउ बिक्रीका लागि लिएका छन् । सडक खुल्ने स्थिति नरहेपछि कुहिने चिन्ताले सताएको उनको दुखेसो छ । उनले भने,‘किसानको आधा पैसा दिन बाँकी छ । गाडीको ढुवानी दिनु पर्ने । स्याउ बाटोमै रोकिएपछि कुहिने सम्भावना बढेको छ । समयमै सडक नखुल्दा किसान र व्यापारी मारमा परेका छन् ।’ जुम्लाको आर्थिक समृद्धि र किसानको जीविकोपार्जनको मुख्य स्रोत स्याउ निर्यात हो ।
असिनाले यस वर्ष जुम्लाको स्याउमा ठूलो क्षति पुर्याएको थियो । करिब ५ लाख विरुवामा असिनाले क्षति गर्दा १६ करोडको स्याउ नोक्सान भएको थियो । उत्पादन कम भएको वर्ष मूल्य वृद्वि भए पनि सडक अवरुद्ध हुँदा किसान र व्यापारी घाटामा छन् । सडक अवरुद्ध हुँदा ठूला मालवाहक सवारीसँगै अन्य यात्रुवाहक सवारी पनि सडकमै रोकिएका छन् । समयमै नेपालगञ्ज, सुर्खेत गाडी पुर्याउन नसके करोडौंको क्षति पुग्ने अवस्था आउन सक्ने देखिएको छ ।
सडक खुलाउने प्रयास जारी
कर्णाली राजमार्गअन्तर्गत गगने खोलाको अवरुद्ध हटाउन विस्फोट गर्ने तयारी भइरहेको सडक डिभिजन जुम्लाका प्रमुख दिपेन्द्र चौधरीले बताए । उनले भने,‘ब्रेकर लगाएर ढुंगा फुटाउने प्रयास गरेका हौं । दुई दिनसम्मको प्रयास सम्भव भएन् । विस्फोट गरी सडक खुल्ने स्थिति छैन । कालिकोट प्रहरी प्रशासन र नेपाली सेनासँग समन्वय गरी विस्फोट गर्ने तयारी भए पनि सोमबार सडक खुल्न सम्भव छैन, प्रयास जारी छ ।’
गगने खोलामा ठूला–ठूला ढुंगा खसेको र सडकको नाम निसाना नै नरहेकाले विस्फोट मात्रै अन्तिम विकल्प रहेको उनको भनाइ छ । सेनाद्वारा ढुंगा विस्फोट गरेर सडक खुलाउने प्रयासमा रहेको समेत डिभिजन प्रमुख चौधरीले जानकारी दिए । विस्फोट गरेर सडक खुलाउने तयारी गरे पनि निरन्तर वर्षा भएपछि पहिरो पन्छाउन सकस भएको छ । जुम्लाको स्याउसँगै हजारौ नागरिक बाटोमै रोकिएपछि जुम्ला र कालिकोटको सबै संयन्त्र बाटो खुलाउन लागेका छन् ।
यद्यपि वर्षात् तथा स्रोत साधनको अभावले सम्भव भएको छैन । गगने खोला अवरुद्ध खुले पनि कर्णाली राजमार्गमा जोखिम कायमै रहेको छ । भौगोलिक रूपमा भिरालो क्षेत्र र स्थानीय तहले जथाभावी निर्माण गरेको सडकका कारणले गर्दा वर्षात् हुने वित्तिकै कर्णाली राजमार्गमा पहिरोको उच्च जोखिम रहने गरेको छ । गत वर्ष पनि भदौ १३ देखि १६ सम्म सडक अवरुद्ध भएपछि ६३ वटा स्याउ बोकेका ट्रक अलपत्र परेका थिए ।