विदेश रोजगारीमा दैनिक तीन नेपालीको मृत्यु

काठमाडौं– वैदेशिक रोजगारीका क्रममा मृत्यु भएकामध्ये साउनमा मात्रै एक सय ४२ नेपाली श्रमिकले सरकारबाट १४ करोड बढी आर्थिक सहायता लिएका छन् । यो संख्यालाई औषतमा हिसाब गरिँदा विदेश रोजगारीमा रहेका दैनिक औषत तीन जना बढी नेपालीको मृत्यु हुने गरेको देखिएको हो ।

वैदेशिक रोजगार बोर्डको चालु आर्थिक वर्षको पहिलो महिना साउनमा विदेशमा मृत्यु भएका १४२ श्रमिकका आफन्तले लगभग १४ करोड २० रुपैया आर्थिक सहायता लिएका हुन् । हाल सरकारले रोजगारीका क्रममा श्रम स्वीकृति लिएर वैदेशिक रोजगारका क्रममा मृत्यु भएका श्रमिकका आफन्तलाई जनही १० लाख रुपैयाँ आर्थिक सहायता दिँदै आएको छ ।

वैदेशिक रोजगार बोर्डले सार्वजनिक गरेको चालु आर्थिक वर्षको साउनो तथ्यांकमा श्रम स्वीकृति लिएर रोजगारका लागि विदेश पुगेकामध्ये मासिक औषत एक सय ४२ जनाको मृत्यु हुने गरेको देखिएको हो । यो संख्या विगतका वर्षका औषत एक सय १० थियो । गत वर्ष विदेशमा मृत्यु हुने श्रमिकका नाममा दिइने आर्थिक सहायता वृद्धि गरेसँगै आफन्तले बोर्डबाट कानुनअनुसार पाउने आर्थिक सहायताको भारसमेत बढेको छ ।

आर्थिक सहायताको लिनेको आधारमा विदेशमा मृत्यु हुने नेपालीको संख्या निकालिँदै आए पनि आर्थिक सहायता नपाउने मापदण्डमा परेकाको संख्या हेर्ने हो मृतकको संख्या बढ्ने देखिन्छ । बोर्डका कार्यकारी निर्देशक द्वारिका उप्रेतीले श्रम स्वीकृति लिएर गएका नेपाली श्रमिकको मृत्यु भए यसअघि सात लाख आर्थिक सहायता दिइँदै आएकामा हाल बढाएर १० लाख रुपैयाँ पुर्‍याएको बताए ।

बोर्डले यसरी दिने आर्थिक सहायताको भार सम्बन्धमा समिति बनाएर अध्ययन भइरहेको र श्रमिकको सेवा–सुविधा बढाउनेबार पनि छलफल भइरहेको उनको भनाइ छ । यसैगरी यो अवधिमा रोजगारका क्रममा विदेशमा विभिन्न कारणले मृत्युको मुखमा पुगेर अंगभंग भएका ९० जना श्रमिकले पनि आर्थिक सहायता लिएको बोर्डले जनाएको छ ।

वैदेशिक रोजगारीमा जाने नेपाली र त्यहाँ मृत्यु हुने नेपालीको औषत संख्या विगत लामो समयदेखि घट्न सकेको छैन । मेडिकलमा विभिन्न चरण पार परेर जाने स्वस्थ नेपालीको विदेशमा मृत्युबारे खासै अध्ययन भएको छैन । औद्योगिक दुर्घटना, आत्महत्या, हर्ट अट्याक, सडक दुर्घटना आदिका कारण विदेशमा धेरै नेपालीको मृत्यु हुने गरेको विवरण धेरै आउने गरे पनि कारणबारे अध्ययन नभएको हो ।

रोजगार खोजीमा विदेश जाने युवाको संख्या बढेसँगै गन्तव्य मुलुकमा मृत्यु हुनेको संख्या पनि बढेको देखिन्छ । तर, साउनको तथ्यांकले अझ बढ्ने देखिन्छ । श्रम स्वीकृति र सर्तसहितका स्वास्थ्य परीक्षण गरेर गएका नेपालीको मृत्यु हृदयघात, सडक दुर्घटना, औद्योगिक दुघटना तथा आत्महत्यालगायका कारणले बढी हुने भए पनि यसबारे खासै बाहिर विवरण ल्याइने गरेको पाइँदैन ।

यसरी मृत्यु हुनेमध्ये मृत्युको कारण पत्ता नलाग्नेको संख्या पनि धेरै रहेको छ । रोजगारका लागि विदेश जाने १८ वर्षदेखि ४५ वर्ष उमेर समूहको मृत्युदरलाई आधार मानेर नेपालमा कति संख्याका युवाको मृत्यु हुने गरेको छ भन्ने अध्ययन सरकारले गर्न सकेको छैन ।