प्रदेश–३ का भूमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारीमन्त्री दावा दोर्जे लामाले प्रदेश सरकारले सामूहिक खेतीको अवधारणा अघि बढाएको बताएका छन् । राजधानीमा बजार प्रणाली विकासमा प्रदेश र नगरपालिकाको भूमिकाबारेको सम्मेलनमा मन्त्री लामाले प्रदेश सरकारले सिन्धुली र माडीमा सामूहिक खेती सुरु गरिसकेको तथा नुवाकोट र सिन्धुपाल्चोकमा गर्ने तयारी गरेको बताए ।
रासायनिक तथा विषादीको प्रयोगले मानव जीवनमा प्रत्यक्ष असर पर्ने भन्दै पोखराका एक अगुवा कृषक अग्र्यानिक फलफूल तथा तरकारी उत्पादन गर्ने अभियानमा लागेका छन् । विगत तीन वर्षदेखि यो अभियानमा लागेका पोखरा–२२, पुम्दी–भुम्दी पोखरा भ्यूप्वाइन्टका अगुवा कृषक देवीलाल बरालले आगामी एक वर्षभित्र भने आफ्नो बारीमा पूर्णरूपमा अग्र्यानिक फलफूल तरकारी उत्पादन गर्ने अभियानमा रहेका हुन् ।
अर्घाखाँचीका विभिन्न ठाउँमा बीउ उत्पादनमा कृषक सक्रिय भएका छन् । जिल्ला मकै र गहुँको बीउ उत्पादनमा आत्मनिर्भर भइसकेको छ । जिल्लामा उत्पादित बीउ अन्यत्रसमेत बिक्री हुन थालेको छ । पाणिनी गाउँपालिका–७ अड्गुरीमा सिमीको बीउ उत्पादन भएको छ । क्रियाशील गुणस्तरीय सिमी बाली बीउ उत्पादन कृषक समूहका २५ जना सहभागी कृषकले सिमीको बीउ उत्पादन गरेका हुन् । किसानका लागि उन्नत बीउविजन कार्यक्रमको अनुदानमा यहाँका कृषक बीउ उत्पादनमा सक्रिय भएका हुन ।
जुम्लामा मार्सी धानको इतिहास सार्वजनिक भएको छ । ११ सय वर्ष पहिले महापुरुष लछालकृति पैकलोले तातोपानी–२ को लाछुज्यूलोमा धान रोपेको किवंदन्ती सार्वजनिक भएको हो । किंवदन्तीअनुसार लछालकृति पैकेलो, तातोपानी–२ को झारखोली भन्ने जंगलमा बेवारिसे अवस्थामा थिए । ११ सय वर्षअघि कुचे बुढा भन्ने व्यक्तिले जंगलमा रोइरहेको अवस्थामा पैकलो नामको बच्चालाई भेटे । उसलाई घरमा ल्याएर लालनपालन गरेपछि एक दिन पैकलो आफैं गएर हाल धानका खेत रहेको लाछुज्यूलोको घना जंगलमा कालीमार्सी धान उत्पादन हुने भन्दै खन्न थाले ।
इन्द्रावती गाउँपालिकास्थित नवलपुरको एक कृषि फार्ममा २५ बढी प्रजातिका विरुवाको खेती हुने गरेको छ । अलैंचीको बेर्ना उत्पादनबाट सुरु भएको फार्ममा उत्पादन र परीक्षण गर्ने गरी खेती हुने गरेको हो ।
देशभरका किसान अहिले बर्खे धान खेतीका लागि बीउ राख्ने तयारीमा छन् । कतिपय ठाँउमा ब्याड राखिसकिएको छ भने केही स्थानमा तयारी भइरहेको छ । तर, बर्दियाको राजापुर क्षेत्रका कृषक भने बीउ राख्न मात्र होइन पाकेर पहेंलपुर भएको चैते धान भिœयाउनसमेत व्यस्त छन् ।
जुगल गाउँपालिका–३ तेम्बाथानका जाङ्बु शेर्पाको बास वर्षदिनमा ९ महिना उच्च हिमाली भेगमा बित्छ । घरखर्च चलाउनका लागि चौरी स्याहार्दै जंगली जनावरको समेत सामना गर्दै उनी बाँकी तीन महिनाका लागि मानव बस्तीमा झर्छन् । हरेक वर्षको पुसदेखि कात्तिकसम्म शेर्पाले बिकट हिमाली भेगमा रहेको चौरी खर्कमा बिताउने गरेका छन् । यो समयमा उनको संगत आफ्नै परिवारका सदस्यका अलावा चौरी र आसपासका चौंरीपालक किसानसँग मात्र हुन्छ ।
गुठीसम्बन्धी कानूनलाई एकीकरण तथा संशोधन गर्न बनेको विधेयक–२०७५ ले निजी गुठीलाई समाप्त पार्ने आज यहाँ आयोजित एक कार्यक्रमका वक्ताहरुले विचार व्यक्त गरेका छन् ।
भूमि व्यवस्था, सहकारी तथा गरिवी निवारण मन्त्री पद्माकुमारी अर्यालले राष्ट्रको समृद्धिका लागि गरिवी निवारण पहिलो सर्त रहेको बताएकी छन् । नेपालले निर्धारण गरेको ‘समृद्ध नेपाल, सुखी नेपाली’ को अभियानलाई सफल पार्न सबै प्रकारका गरिवीको अन्त्य गर्न सरकार लागि परेको उनको भनाइ छ ।
जाजरकोट बारेकोट गाउँपालिका–४ मैनास्थित जगत आधारभूत विद्यालयमा कक्षा ६ मा पढ्ने छात्रा पुष्पा बस्नेत, सुनिता बस्नेत र कौशिला बस्नेत पढाइसँगै गिट्टी कुट्दै ।
संयुक्त अधिराज्यको औपचारिक भ्रमणमा रहनुभएका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली बेलायतका विभिन्न कार्यक्रममा सहभागी भएर आज दिउँसो मित्र राष्ट्र फ्रान्सको औपचारिक भ्रमणमा जाँदैछन् । प्रधानमन्त्री ओली फ्रान्सका प्रधानमन्त्रीको मैत्रीपूर्ण निमन्त्रणामा आज दिउँसो लण्डनबाट रेल चढेर फ्रान्सको राजधानी पेरिस पुग्ने कार्यक्रम रहेको बताइएको छ ।
दाङको तुलसीपुुर उपमहानगरपालिका– १३ मा युवा कृषक शिशिर रावतले उत्पादन गरेको गोलभेँडा । उहाँले करीव १४ बिगाह क्षेत्रफलमा गोलभेँडा खेती गर्नुभएको छ ।
कुनै बेला आलुको बीउका लागि भारतको भर पर्नुपर्ने अवस्था थियो । मंसिर महिना लाग्नासाथ स्याङ्जाका कृषक आलुको बीउ खोज्न भारतसम्म पुग्ने गरेका थिए । तर जिल्लाको गल्याङ नगरपालिका–११ जिमुहामा शीत भण्डार सञ्चालनमा आएपछि अब स्याङ्जा आलुखेतीमा आत्मनिर्भर बन्ने दिशामा अग्रसर देखिएको छ ।
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली युरोपका विभिन्न मुलुकको भ्रमणको सिलसिलामा आइतबार साँझ स्वीट्जरल्याण्डको जेनेभा पुगेका छन् । जेनेभा अन्तरराष्ट्रि«य विमानस्थलमा प्रधानमन्त्री ओलीलाई जेनेभास्थित संयुक्त राष्ट्र« सङ्घ तथा अन्य अन्तरराष्ट्रि«य सङ्गठनका लागि स्वीस महासङ्घका स्थायी प्रतिनिधि मणिप्रसाद भट्टराई एवं नियोगका अधिकारी, जेनेभा क्यान्टनका काउन्सिलर तथा स्वीस वरिष्ठ अधिकारीले स्वागत गरे ।
सिरिजंघा गाउँपालिका–८ का खड्ग गुरुङले लगाएको चिराइतो बारीमै थन्किएको छ । उनले दुई वर्ष यता लगाएको चिराइतो बिक्री नहुँदा बारीमै थन्किएको हो । बर्सेनि घट्दो मूल्यका कारण खेती गर्नेको संख्या पनि घट्दो छ । खेती गर्नेहरूको चिराइतोसमेत बारीमै छ । गुरुङले भने, “प्रतिमन (४० किलो) को २५ हजार रूपैयाँसम्म बिक्री गरियो, मुस्किलले दुई हजार मूल्यमा बिक्री गर्न किन खेती गर्नु ?” आर्थिक वर्ष २०७३-७४ मा करिब ८० मन चिराइतो उत्पादन गरेका गुरुङको वारीमा प्रत्येक वर्षको उत्पादित ३० मनभन्दा बढी चिराइतो खेर गएको छ । बारीमा पाक्ने र उम्रने भए पनि स्याहार नहुँदा चिराइतो खेतीको जग्गा झाडीमा परिणत हुँदै गएको छ ।
