तामाकोसीको सुरुङ अहिलेसम्मकै लामो

निर्माण सम्पन्न भएका आयोजनाहरूमध्ये सबैभन्दा लामो सुरुङ रहेको माथिल्लो तामाकोसी जलविद्युत्् आयोजनाको मुख्य सुरुङको आइतबार निर्माण पूरा (ब्रेक थु्र) हुँदैछ । राष्ट्रिय गौरवको ४ सय ५६ मेगावाटको माथिल्लो तामाकोसी स्वदेशी लगानीमा निर्माण भइरहेको अहिलेसममकै ठूलो जलविद्युत् आयोजना हो । आयोजनाको ८.४ किलोमिटर मुख्य सुरुङ रहेको आयोजनाको ‘ब्रेक थु्र’ औपचारिक कार्यक्रम गरी निर्माणस्थल दोलखामा आइतबार हुन लागेको हो । अडिट, टेलरेस, हेडरेस गरी १८.५ किलोमिटर सुरुङ रहेको आयोजनाको ८.४ किलोमिटर मुख्य सुरुङको ब्रेक थु्र आइतबार हुन लागेको आयोजना प्रमुख विज्ञानप्रसाद श्रेष्ठले जानकारी दिए । “जलविद्युत् आयोजनामा सबैभन्दा चुनौतीपूर्ण कामका रूपमा रहेको सुरुङको ब्रेक थु्र हुँदैछ,” उनले भने, “आयोजनाका लागि यो एउटा उपलब्धिमूलक सफलता हो ।” सुरुङको ब्रेक थु्रपछि यसको लाइनिङ लगायतका कार्य सम्पन्न गर्न करिब ६ महिना लाग्ने अनुमान छ । निर्माण सम्पन्न भएका आयोजनाहरूमध्ये सबैभन्दा लामो सुरुङ रहेको माथिल्लो तामाकोसी जलविद्युत्् आयोजनाको मुख्य सुरुङको आइतबार निर्माण पूरा (ब्रेक थु्र) हुँदैछ । राष्ट्रिय गौरवको ४ सय ५६ मेगावाटको माथिल्लो तामाकोसी स्वदेशी लगानीमा निर्माण भइरहेको अहिलेसममकै ठूलो जलविद्युत् आयोजना हो । आयोजनाको ८.४ किलोमिटर मुख्य सुरुङ रहेको आयोजनाको ‘ब्रेक थु्र’ औपचारिक कार्यक्रम गरी निर्माणस्थल दोलखामा आइतबार हुन लागेको हो । अडिट, टेलरेस, हेडरेस गरी १८.५ किलोमिटर सुरुङ रहेको आयोजनाको ८.४ किलोमिटर मुख्य सुरुङको ब्रेक थु्र आइतबार हुन लागेको आयोजना प्रमुख विज्ञानप्रसाद श्रेष्ठले जानकारी दिए । “जलविद्युत् आयोजनामा सबैभन्दा चुनौतीपूर्ण कामका रूपमा रहेको सुरुङको ब्रेक थु्र हुँदैछ,” उनले भने, “आयोजनाका लागि यो एउटा उपलब्धिमूलक सफलता हो ।” सुरुङको ब्रेक थु्रपछि यसको लाइनिङ लगायतका कार्य सम्पन्न गर्न करिब ६ महिना लाग्ने अनुमान छ । प्राधिकरणका अनुसार हालसम्म निर्माण सम्पन्न भएको १ सय ४४ मेगावाटको कालीगण्डकी ए जलविद्युत् आयोजनाको ५.९ किलोमिटर सुरुङ छ भने ६९ मेगावाटको मस्र्याङ्दीको ७.१ किलोमिटर, ७० मेगावाटको मध्यमस्र्याङ्दीको ५.९ किलोमिटर र प्रथम कुलेखानी जलाशयको ६.२ किलोमिटर सुरुङ रहेको छ । त्यसैगरी,  निजी क्षेत्रबाट निर्माण सम्पन्न भएको ६० मेगावाटको खिम्ती जलविद्युत् आयोजनाको सुरुङ ७.४ किलोमिटरको छ । प्राधिकरणको तथ्यांकको आधारमा आइतबार ब्रेक थु्र हुन लागेको सुरुङ जलविद्युत् आयोजनातर्फको सबैभन्दा लामो हो । अन्य पूर्वाधारतर्फ भने मेलम्ची खानेपानी आयोजनाको सुरुङ करिब २७ किलोमिटरको छ तर अझै निर्माण सम्पन्न भइसकेको छैन । ३५ अर्ब सुरुको लागत हाल बढेर ४२ अर्ब पुगेको आयोजनाको निर्माण आगामी असारभित्र सम्पन्न गर्ने लक्ष्य राखिएको छ । नेपाल विद्युत् प्राधिकरणको सहायक कम्पनी ‘अपर तामाकोसी हाइड्रोपावर कम्पनी’ गठन गरी कर्मचारी सञ्चय कोष, नागरिक लगानी कोष, बिमा समिति, नेपाल टेलिकम लगायतको ऋण र स्वँपुजी (सेयर) मा निर्माण हुन लागेको नेपालको यो सबैभन्दा ठूलो आयोजना हो । कर्मचारी सञ्चय कोषको १० अर्ब, नेपाल टेलिकमको ६ अर्ब, नागरिक लगानी कोषको दुई अर्ब र राष्ट्रिय बीमा संस्थानको दुई अर्ब रूपैयाँ लगानी आयोजनामा छ । १० महिनाभित्र तामाकोसीले विद्युत् उत्पादन गरिसक्ने गरी निर्माण कार्य अघि बढिरहेको विद्युत् प्राधिकरणका प्रवक्ता प्रवल अधिकारीले जानकारी दिए । २०६७ सालदेखि निर्माण सुरु भएको आयोजना भूकम्प र नाकाबन्दीको कारण समयमै पूरा हुन नसकी दुई वर्ष ढिला भएको आयोजनाले जनाएको छ । आयोजनाबाट २ अर्ब २८ करोड युनिट बराबरको विद्युत् उत्पादन हुनेछ । आयोजनाका अनुसार सिभिलतर्फको काम करिब ९० प्रतिशत सकिए पनि सिन्धुपाल्चोकको खाडीचौरदेखि दोलखाको सिंगटीसम्मको सडक निर्माणाधीन अवस्थामा रहेकोले इलेक्ट्रोमेकानिकलका लागि आवश्यक सामानहरू आयोजना स्थलमा पु¥याउने कार्यमा भने ढिलाइ भइरहेको छ ।