दक्षिण एसियाको आर्थिक वृद्धि सुस्त

नेपालको वृद्धि ६.४ प्रतिशतमात्रः विश्व बैंक

सरकारले साढे आठ प्रतिशत आर्थिक वृद्धिको लक्ष्य लिइरहेका बेला विश्व बैंकले भने नेपालको आर्थिक वृद्धिदर चालू आर्थिक वर्षमा ६.४ प्रतिशतमात्र हासिल हुने प्रक्षेपण गरेको छ ।
चालू आर्थिक वर्षका लागि ७.१ प्रतिशतको आर्थिक वृद्धिको प्रक्षेपण गरेको बैंकले सन २०२० मा दक्षिण एसियाकै आर्थिक वृद्धिदर घट्ने भन्दै नेपालको वृद्धिको प्रक्षेपण घटाएर ६.४ प्रतिशत रहने बताएको हो । जसअनुसार चालू आर्थिक वर्षमा दोश्रो स्थानमा रहेको नेपाल उच्च आर्थिक वृद्धि हुने दक्षिण एसियाली मुलुकहरूमा चौथो देश बन्ने छ । विश्व बैंकले आइतबार आफ्नो प्रतिवेदन सार्बजनिक गर्दै चालू आर्थिक वर्षमा दक्षिण एसियाकै अर्थतन्त्रमा सुस्तता देखिएकोले त्यसको प्रभाव नेपालको अर्थतन्त्रमा देखिने बताएको छ । उसले विश्वको अर्थतन्त्र ओरालो लागिरहेका बेला दक्षिण एसियाका मुलुकको आर्थिक वृद्धिदर घट्ने प्रक्षेपण गरेको छ । प्रतिवेदन अनुसार दक्षिण एसियाको वृद्धिदर ५.९ प्रतिशतमा सीमित हुनेछ ।
औद्योगिक क्षेत्रको घट्दो उत्पादन र निर्यात तथा वित्तीय क्षेत्रमा देखिएको मन्दीका कारण अर्थतन्त्र कमजोर हुन सक्ने देखिएको बैंकका दक्षिण एसिया क्षेत्रीय उपाध्यक्ष हाटविङ स्क्याफरले बताए । विश्वबजार तथा दक्षिण एसियाली मुलुकको घरेलु अर्थतन्त्रको अनिश्चितताले यस क्षेत्रको आर्थिक परिदृश्यलाई अस्थिर बनाइरहेको उनको दाबी छ । उनले दक्षिण एसियाली मुलुकहरूले निजी उपभोगिता तथा लगानीलाई बढाउन आफ्नो आर्थिक नीतिमा परिवर्तन ल्याउनुपर्ने बताए । प्रतिवेदन अनुसार सन २०२० मा भुटानले सबैभन्दा बढि ७.४ प्रतिशत आर्थिक वृद्धि हासिल गर्ने छ भने बंगलादेशले ७.२ प्रतिशत हुने प्रक्षेपण बैंकको छ ।
त्यस्तै, दक्षिण एसियाको सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्र भएको भारतको आर्थिक वृद्धिदर ६.९ प्रतिशत र मालदिभ्सको ५.५ प्रतिशतको प्रक्षेपण गरिएको छ । यस्तै श्रीलंकाले आर्थिक वृद्धिदर ३.३ प्रतिशत र अफगानिस्तानको ३ प्रतिशत र सबैभन्दा कम पकिस्तानको २.४ प्रतिशत आर्थिक वृद्धि हासिल गर्ने विश्व बैंकले जनाएको छ ।
प्रतिवेदन अनुसार सन् २०१९ अप्रिलको भन्दा पछिल्लो पटक अर्थतन्त्रको वृद्धिदर १.१ प्रतिशतले सुस्ताएको छ । “जसले छोटो समयमा अर्थतन्त्र सुधारमा अनिश्चितता ल्याएको छ” विश्व बैंकले भनेको छ ।
विश्व बैंकका अनुसार विगतमा हुने बलियो घरेलु मागका कारण वृद्धिदर कायम रहेको र हालको अवस्थामा यो अवस्था कमजोर बन्दा यसले दक्षिण एसियाली क्षेत्रभरि नै मन्दी ल्याउने संकेत देखिएको हो । प्रतिवेदनले पाकिस्तानको अर्थतन्त्र १५ प्रतिशत र श्रीलंकामा २० प्रतिशतले अर्थतन्त्र खुम्चिएको उल्लेख गरेको छ । भारतमा घरेलु माग घट्नुका साथै निजी उपभोगिता एक वर्षअघिको ७.३ प्रतिशतबाट अन्तिम चौमासिकमा ३.१ प्रतिशतले झरेको बैंकले सार्बजनिक गरेको पछिल्लो संस्करणमा उल्लेख छ । आयात र औद्योगिक उत्पादनमा देखिएको कमी तथा वित्तीय बजारमा देखिएको तनावले दक्षिण एसियाली क्षेत्रमा ठूलो आर्थिक मन्दीको आउने संकेत बैंकले गरेको छ ।

आर्थिक वृद्धि ६.३ प्रतिशतः एडीबी

एसियाली विकास बैंक (एडीबी) ले नेपालको आर्थिक वृद्धिमा सुधार हुने प्रक्षेपण गरेको छ । एडीबीले हालै सार्वजनिक गरेको नेपालको वृहत आर्थिक अवस्थाको अद्यावधिक प्रतिवेदन अनुसार २०२० मा नेपालको आर्थिक वृद्धि ६.३ प्रतिशत हुने अनुमान एडीबीको छ । तीन तहको सरकारले गर्ने खर्चमा वृद्धि, निजी लगानीमा बढोत्तरी भएमा आर्थिक वृद्धि प्रक्षेपण गरिएको भन्दा पनि बढी हुने एडीबीको अनुमान छ । यो वर्ष सार्वजनिक खर्चमा वृद्धि, अनुकुल मौसम, ठूला परियोजनामा लगानी र पर्यटक आगमनमा वृद्धि भएमा नेपालको अर्थतन्त्र सोचेभन्दा बढीले विस्तार हुने एडीबीका देशिय निर्देशक मुक्दर खामदुनखाभले बताएका छन् । गत असारमा बाढीले ठुलो क्षति गरेपछि कृषि क्षेत्रको विस्तार भने खुम्चिनिने अनुमान एडीबीको छ ।
निरन्तर बिजुलीको आपूर्ति, लगानीमैत्री वातावरणमा सुधारले यो वर्ष औद्योगिक विस्तार ७.९ प्रतिशत हुने एडीबीले जनाएको छ । सेवा क्षेत्र पनि ६.९ प्रतिशत हुने अनुमान छ ।
थोक तथा खुद्रा व्यापार, वित्तीय मध्यस्तता र पर्यटन क्षेत्रमा देखिएको सुधारले यो वर्ष पनि सेवा क्षेत्रको विस्तार राम्रो हुने अनुमान एडीबीको छ । मूल्यवृद्धि गत वर्षको तुलनामा बढेर ५.५ प्रतिशत पुग्ने देखिएको छ । भारतमा पनि भाउ बढेकाले नेपालमा यसको असर पर्ने एडीबीको विश्लेषण छ । गत वर्षको तुलनामा बजेट घाटा कम भएपनि यो वर्ष ५.१ प्रतिशत हुने देखिएको छ । गत वर्ष ६.७ प्रतिशत थियो ।
व्यापारघाटा बढ्दै गएकाले यो वर्ष वाह्य क्षेत्रमा जोखिम रहेको एडीबीले औल्याएको छ । व्यापार घाटाले वाह्य क्षेत्रलाई अस्थिर बनाएको छ । चालू खाता घाटा कम भएर कुल ग्राहस्र्थ उत्पादन (जीडीपी) को ७.७ प्रतिशत रहने अनुमान छ । गत वर्ष ८.२ प्रतिशत थियो ।