विश्वव्यापी भोकमरी सूचकांकमा विश्वका ११७ देशमध्ये नेपाल ७३ औं स्थानमा रहेको एक प्रतिवेदनले जनाएको छ । नेपालको स्थिति विगत १९ वर्षमा सुधार भएर अति गम्भीर भोकमरीग्रस्त देशको सूचीबाट गम्भीर भोकमरीग्रस्त देशको सूचीमा झरेको प्रतिवेदनले देखाएको छ । यस्तै, ग्लोबल हंगर इन्डेक्स (जीएचआई) अर्थात् विश्वव्यापी भोकमरी सूचकका अनुसार नेपाल भारतभन्दा २९ स्थान माथि रहेको छ । सूचकका अनुसार १ सय १७ देशको सूचीमा भारत १०२ औं स्थानमा रहँदा नेपाल २०.८ अंकसहित ७३ औं स्थानमा रहेको छ । प्रतिवेदनले नेपाल अझै गम्भीर भोकमरी भएका मुलुकको सूचीमा रहेको जनाएको छ ।

सम्पत्ति शुद्धीकरण निवारणसम्बन्धी ऐन र निर्देशन पालना नगरेपछि सहकारी विभागले ललितपुरस्थित पशुपति सेभिङ एण्ड क्रेडिट सहकारीलाई १० लाख रुपैयाँ जरिवाना गरेको छ ।संस्थाले सम्पत्तिशुद्धीकरण निवारणसम्बन्धी ऐन र निर्देशनका व्यवस्था पालना नगरेपछि विभागले बुधबार जरिवाना गर्ने निर्णय गरेको हो ।

चिनी मिललाई उखु बेचेको एक वर्ष पुग्नै लाग्दा पनि बारा–पर्साका उखु किसानहरूले भुक्तानी पाउन सकेका छैनन् । बाराको श्रीपुरमा रहेको रिलायन्स सुगर एन्ड केमिकल इन्डस्ट्रिज प्रालिले बारा र पर्साका उखु किसानको ५३ करोड भुक्तानी गर्न बाँकी छ । सरकारले विदेशी चिनी आयातको बाटो खोलेपछि आफ्नो चिनी बजारमा बिक्री नहुँदा किसानको रकम तिर्न नसकेको र विदेशी चिनी सस्तोमा बजारमा बिक्री भइरहँदा आफूले घाटा खाएर बेच्ने अवस्थासमेत नभएको उद्योग प्रशासनले जनाएको छ ।

सामाजिक सुरक्षा कोषमा करीब ८० हजार श्रमिक आवद्ध भएका छन् । अनलाइन सेवामार्फत असोज दोस्रो सातासम्म पाँच हजार १७० रोजगारदाता कम्पनी कोषमा दर्ता भइ ७९ हजार ६५५ श्रमिकलाई दर्ता गरिएको छ ।

कर्णाली प्रदेशको आर्थिक तथा प्राकृतिक स्रोतको सम्भावानालाई उच्चतम उपयोगको लागि प्रतिनिधिसभा अर्थ समितिको टोली कर्णालीको स्थलगत अध्यायन अवलोकन गरेको छ । साविक कर्णालीका मुगु र जुम्लामा गरिएको वृहत्त आर्थिक बहसमा संघीय अर्थ व्यवस्था समितिले स्रोत परिचालन नहुँदा कर्णालीको आर्थिक विकास कमजोर भएको निष्कर्ष निकालेको छ ।

नेपालीहरुको दोस्रो ठूलो पर्व तिहारमा २५ लाख मालाको व्यवसायीक कारोबार हुने भएको छ । फ्लोरिकल्चर एशोसिएसनले यो वर्ष करिव १३ करोड ५० लाख रकम बराबरको माला खपत हुने जनाएको छ । गत वर्षको कारोबारको आधारमा यो वर्षको कारोबारको अनुमान गरिएको हो । गत वर्ष करिव २२ लाख माला खपत भएको थियो । “२५ लाख माला मध्ये १८ लाख सयपत्री फूलका मात्र हुनेछन् भने बाँकी अरु फूलका माला हुनेछन्,” एशोसिएसनका अध्यक्ष कुमार कसजु श्रेष्ठले १३ औं गोदावरी मेला बारे जानकारी गराउन आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा भने, “तिहारमा हुने फूलको कारोबारमध्ये माला गोदावरी फूलका हुनेछन् भने २ करोड ५० लाख बराबरको माला बाहिर बाट आयात गर्नुपर्ने हुन्छ ।”

चालु आर्थिक वर्षको दुई महिनामा व्यापार घाटा दुई खर्ब ११ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ । भन्सार विभागका अनुसार दुई महिनामा व्यापार घाटा दुई खर्ब ११ अर्ब १८ लाख रुपैयाँ पुगेको हो ।

निर्वाहमुखी पशुपालन तथा मत्स्य पालनलाई व्यवसायिक बनाई पशुजन्य पदार्थको उत्पादन तथा उत्पादकत्व बढाउने उद्देश्यले प्रदेश ३ सरकारले पशुपालन तथा मत्स्य विकासको लागि चालु आर्थिक वर्षमा निजी तथा सहकारीको साझेदारीमा करिब २५ करोड रुपैयाँ लगानी गर्ने भएको छ । प्रदेशको भूमि व्यवस्था कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयले निर्धारण गरेको पशुपंछी तथा मत्स्य विकास कार्यक्रममा साझेदारीको लागि समूह, समिति, सहकारी वा निजी क्षेत्रलाई आह्वान गरेको छ ।

सुदूरपश्चिम प्रदेशको कुल ग्राहस्थ उत्पादन कर्णाली प्रदेशलाई छोडेर सबै भन्दा कमजोर देखिएको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकको तथ्यांक अनुसार सुदूरपश्चिम प्रदेशको कुल ग्राहस्थ उत्पादन सात दशमलव दुई प्रतिशत मात्रै रहेको हो । कुल ग्राहस्थ उत्पादन कम रहेकै कारण सुदूरपश्चिम प्रदेशमा सबै भन्दा बढि गरीवि र भोकमरी छ ।

सुदूरपश्चिम प्रदेशमा चिया कफी खेतीको सम्भावना उच्च रहेपनि उत्पादन भने शून्य रहेको बेला सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारले कफी खेती विस्तारको तयारी गरेको छ । सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारले आयातलाई प्रतिस्थापन गरी निर्यातलाई प्रोत्साहन गर्ने लक्ष्य लिएसँगै निर्यात जन्य नगदेबाली प्रबद्र्धन गर्न थालेको हो ।

बडादशैंँका अवसरमा दाङका छ महिला सहकारीले करीब दुई करोड रुपैयाँ बराबारको खसीबोका उत्पादन गरेर बिक्री गरेका छन् । यस वर्षको दशैँमा सबैभन्दा बढी लमही नगरपालिका ९ रिहारमा रहेको कर्मठ सामाजिक उद्यमी महिला सहकारी संस्थाले ९० लाख ४१ हजार मूल्यका एक हजार ५३० खसीबोका बिक्री गरेको छ ।

पोखरा ३२ स्थित मजुवामा फोहोेरबाट मोहोर उत्पादन हुने गरी नयाँ उद्योग गण्डकी उर्जा प्रा.लि सञ्चालनमा आएको छ । पोखरा क्षेत्रका १६ जना युवा उद्यमीबाट सुरु गरिएको उक्त उद्योगबाट हाल दैनिक करिब ६ सय किलो बायो ग्यास उत्पादन हुन थालेको प्रा.लि.का प्लान म्यानेजर निमेशकुमार झाले बताए ।

जनवादी गणतान्त्र चीनका राष्ट्रपति सी जिनफिङ दुई दिने राजकीय भ्रमणका क्रममा काठमाडौं आइपुगेका छन् । भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीसँग वार्ता सम्पन्न गरी राष्ट्रपति सी शनिबार काठमाडौं आएका हुन् । भारत हुँदै २३ वर्षपछि नेपाल आएका राष्ट्रपति सी को नेपाल भ्रमणलाई विशेष महत्वका साथ हेरिएको छ ।

भारतबाट भन्सार छली चोरी पैठारी गरी नेपाल भित्र्याइएको करीब एक लाख ५० हजार रुपैयाँ बराबरको चिनी प्रहरीले बरामद गरेको छ । जिल्ला प्रहरी कार्यालय बाराबाट खटिएको प्रहरी टोलीले भन्सार छली चोरी पैठारी गरी नेपाल भित्र्याइएको १७ क्विन्टल चिनी कलैया उपमहानगरपालिका–६ बाट बरामद गरेको हो ।

जिल्लामा पछिल्लो समय सयपत्री फूलको व्यावसायिक रुपमा खेती गर्ने थालिएको छ । जिल्लामा व्यावसायिक रुपमा सयपत्री फूलको खेती नहुँदा चार्डपर्व तथा जिल्लामा हुने विभिन्न कार्यक्रमका लागि जिल्ला बाहिरबाट फूल ल्याउनुपर्ने बाध्यता थियो । अहिले घोराही उप– महानगरपालिका–१४ झिगौरामा व्यावसायिक रुपमा सयपत्री फूलको खेती गर्ने थालिएको छ ।